Het doel van bestraling is het doden of stoppen van de groei van tumorcellen in het lichaam. Bestraling kan op verschillende manieren worden toegepast bij de behandeling van chordomen, afhankelijk van het stadium van de ziekte.
Lees meer over bestraling bij nieuw gediagnosticeerde tumoren van de schedelbasis
Chordomen worden over het algemeen behandeld met een stralingsbundel die vanaf een bron buiten het lichaam op de tumor wordt gericht. Dit wordt externe radiotherapie genoemd.
Bestraling met bundels geladen deeltjes, deeltjestherapie genoemd, wordt over het algemeen aanbevolen voor de behandeling van chordomen omdat het heel precies op de tumor kan worden gericht.
Er worden meestal twee verschillende soorten deeltjes gebruikt: protonen en koolstofionen. Deze worden meestal protonentherapie of protonbundeltherapie en carbon-iontherapie genoemd. Het is nog niet bekend of er een verschil is in effectiviteit tussen protonen en koolstofionen.
Proton- en koolstofionenbehandelingscentra zijn erg duur om te bouwen, dus ze bestaan niet in elke medische instelling. Protonencentra komen steeds vaker voor, met centra in de Verenigde Staten en verschillende landen in Europa en Azië. Momenteel is carbon-iontherapie alleen beschikbaar in Oostenrijk, China, Duitsland, Italië en Japan.
In sommige gevallen kan zeer gerichte fotonenbestraling een geschikt alternatief zijn voor deeltjestherapie, zolang een voldoende hoge dosis kan worden toegediend zonder gezond weefsel te beschadigen. Intensiteit gemoduleerde bestraling (IMRT) is een type fotonenbestraling dat kan worden gebruikt.
Stereotactische radiochirurgie (SRS) en stereotactische lichaamsbestraling (SBRT) zijn vormen van gehypofractioneerde bestraling, waardoor ze belangrijke opties kunnen zijn voor recidief of gevorderd chordoom. Bij gehypofractioneerde bestraling wordt in totaal minder straling gegeven dan bij standaardfractionering, maar het effect zou hetzelfde moeten zijn.
Soms kan het nuttig zijn om deeltjestherapie en fotonenbestraling te combineren. Voor alle soorten externe radiotherapie is elke dag van de behandeling beeldvorming nodig om er zeker van te zijn dat de straling precies op de juiste plaats terechtkomt. Deze techniek wordt beeldvormende tests genoemd.
Bij een andere methode van bestraling, brachytherapie genoemd, wordt tijdens een operatie een kleine hoeveelheid radioactief materiaal in het lichaam gebracht. Deze methode wordt niet vaak gebruikt voor chordomen, maar kan soms nuttig zijn om een dosis straling toe te dienen die hoog genoeg is voor het gebied bij de hersenstam of het ruggenmerg. Als het wordt gebruikt, wordt het meestal gegeven in combinatie met externe radiotherapie.
Het belangrijkste bij bestraling voor chordomen is dat chordomen zeer hoge stralingsdoses nodig hebben om onder controle te blijven. Specifiek wordt een totale dosis van ten minste 74 GyE (Grijze Equivalenten) aanbevolen voor proton- en fotonbestraling. Als de hele tumor verwijderd is, kan de stralingsdosis voor de gebieden rondom de tumor soms beperkt worden tot 70 GyE. Zie de richtlijnen voor behandeling bij een nieuwe diagnose voor meer informatie.
Als u eenmaal bent behandeld met een hoge dosis bestraling, is het misschien niet mogelijk om u nog een keer te laten bestralen. Als uw tumor terugkomt na uw eerste behandelingen, hangt de optie van verdere bestraling af van factoren zoals de locatie van de nieuwe tumorgroei en hoe lang het geleden is sinds de vorige bestralingsdosis. Met gehypofractioneerde bestraling zoals SRS en SBRT is het soms mogelijk om verder te bestralen.
Soms worden lagere doses bestraling gegeven om de groei van terugkerende of vergevorderde tumoren te vertragen en symptomen zoals pijn en zenuwbeschadiging te verlichten. Bestraling kan ook samen met geneesmiddelentherapieën worden gegeven om de effectiviteit ervan te vergroten.
Wanneer u een behandeling overweegt, is het een goed idee om met uw medisch team te bespreken welke rol bestraling in uw behandeling moet spelen.
Voordat u met de bestraling begint, bezoekt u de bestralingsoncoloog. De arts bespreekt met u uw behandelplan en welke bijwerkingen u van de behandelingen kunt verwachten. Als u een schedelbasis- of halswerveltumor hebt, passen bestralingstechnici een masker voor u aan dat wordt gebruikt om uw hoofd en nek tijdens de behandelingen te stabiliseren. Iets dergelijks kan ook worden gedaan als uw tumor zich op de thoracale, lumbale of sacrale wervelkolom bevindt.
De bestralingstechnici zien u bij elk bezoek. Mogelijk moet u bepaalde kledingstukken uittrekken en dan laat de technicus u op een speciale tafel gaan liggen, een behandelbank genaamd, die wordt gebruikt om u nauwkeurig te positioneren. Als u een masker hebt, bevestigt de technicus uw masker op de behandelbank. Sommige patiënten kunnen zich hierdoor angstig of claustrofobisch voelen. Als dit bij u gebeurt, vraag dan aan uw technici wat andere patiënten als nuttig hebben ervaren om met dit gevoel om te gaan.
Protonbundel-, koolstofion- en IMRT fotonbestraling worden meestal in kleine doses gegeven tijdens dagelijkse sessies (meestal ongeveer 35-40) gedurende 6-8 weken. De dosis straling die tijdens elke sessie wordt toegediend, wordt een fracties genoemd. De straling van elke fracties accumuleert in de loop van de tijd totdat de totale dosis is bereikt. De behandelingen zelf duren slechts een minuut of twee.
Gehypofractioneerde bestraling zoals SRS en SBRT wordt in grotere doses gegeven in een kortere tijd (meestal 1-5 sessies). Dit wordt gehypofractioneerde bestraling genoemd. De behandelingen zelf kunnen een uur of langer duren, afhankelijk van het aantal sessies.
Tijdens de behandeling komt u om de paar weken op controle bij uw bestralingsarts. Nadat u alle bestralingen hebt afgerond, zullen uw artsen waarschijnlijk aanraden om 2-3 maanden te wachten met beeldvorming, zodat zwellingen en ontstekingen die door de behandelingen zijn veroorzaakt, kunnen afnemen.
De hoeveelheid straling die nodig is om chordomen te behandelen is hoger dan wat gezond weefsel aankan. Daarom is het belangrijk dat de stralingsdosis op de tumor wordt gericht en belangrijke nabijgelegen structuren zoals de hersenen, hersenstam, zenuwen of ruggenmerg worden vermeden. Maar zelfs met zeer gerichte bestraling zoals protonentherapie of carbon-iontherapie zijn bijwerkingen op korte en lange termijn nog steeds mogelijk.
Bijwerkingen op korte termijn die u kunt ervaren tijdens bestralingsbehandelingen kunnen variëren afhankelijk van de plaats van uw tumor. Huiduitslag en huidirritatie op de plaats van bestraling komen bij alle patiënten voor. Uw zorgteam kan u lotions of crèmes aanraden die uw huid kunnen beschermen en irritatie kunnen verzachten. De meeste patiënten hebben wel eens last van misselijkheid en vermoeidheid tijdens de bestraling. Andere mogelijke bijwerkingen staan hieronder vermeld.
|
Schedelbasis |
Mobiele wervelkolom |
heiligbeen |
|---|---|---|
|
|
|
Ondanks deze mogelijke bijwerkingen zeggen de meeste bestraalde patiënten dat ze zich goed genoeg voelen om hun dagelijkse activiteiten voort te zetten. Patiënten die protonentherapie ondergaan en tijdelijk verhuizen naar de plaats waar het protonencentrum is gevestigd, genieten vaak van uitstapjes en bezienswaardigheden in de omgeving.
De meeste van deze bijwerkingen verdwijnen na beëindiging van de bestraling. Sommige kunnen echter vele maanden aanhouden of blijvend zijn. U kunt ook te maken krijgen met 'late' effecten van bestraling, wat betekent dat ze pas maanden of jaren na het einde van de bestraling optreden.Dit kunnen problemen zijn met de functie van het endocriene systeem; veranderingen in het gehoor, het gezichtsvermogen of het slikken; darm-, blaas- of seksuele problemen; en neuropathie waaronder pijn, zwakte en gevoelloosheid in het gezicht of de ledematen.
Bespreek de risico's van je bestralingsplan met je oncoloog.
Leer van chordoomexperts over de soorten bestraling die worden gebruikt om chordomen te behandelen
De informatie hieronder kan u helpen om weloverwogen beslissingen te nemen over uw behandeling.
Onze gratis, vertrouwelijke service biedt één-op-één hulp terwijl u meer te weten komt over chordoom en u voorbereidt op de behandeling.
The information provided herein is not intended to be a substitute for professional medical advice, diagnosis, or treatment. Always seek the advice of your or your child’s physician about any questions you have regarding your or your loved one’s medical care. Never disregard professional medical advice or delay in seeking it because of something you have read on this website.