Het doel van bestraling is het doden of stoppen van de groei van tumorcellen in het lichaam. Bestraling kan op verschillende manieren worden toegepast bij de behandeling van chordomen, afhankelijk van het stadium van de ziekte.
Lees meer over bestraling bij nieuw gediagnosticeerde tumoren van de schedelbasis
Chordomen worden over het algemeen behandeld met een stralingsbundel die vanaf een bron buiten het lichaam op de tumor wordt gericht. Dit wordt externe radiotherapie genoemd.
Bestraling met bundels geladen deeltjes, deeltjestherapie genoemd, wordt over het algemeen aanbevolen voor de behandeling van chordomen omdat deze zeer nauwkeurig op de tumor kan worden gericht.1
Er worden gewoonlijk twee verschillende soorten deeltjes gebruikt: protonen en koolstofionen. Deze worden meestal protonentherapie of protonbundeltherapie en carbon-iontherapie genoemd. Het is nog niet bekend of er een verschil is in effectiviteit tussen protonen en koolstofionen.
De bouw van protonen- en koolstofionenbehandelingscentra is zeer duur, zodat ze niet in elke medische instelling bestaan. Protonencentra komen steeds vaker voor, met centra in de Verenigde Staten en verschillende landen in Europa en Azië. Momenteel is carbon-iontherapie alleen beschikbaar in Oostenrijk, China, Duitsland, Italië en Japan.
In sommige gevallen kan zeer gerichte fotonenbestraling een geschikt alternatief zijn voor deeltjestherapie, zolang een voldoende hoge dosis kan worden toegediend zonder gezond weefsel te beschadigen. Intensiteit gemoduleerde radiotherapie (IMRT) is een type fotonenbestraling dat kan worden gebruikt.
Stereotactische radiochirurgie (SRS) en stereotactische lichaamsbestraling (SBRT) zijn vormen van gehypofractioneerde bestraling, waardoor zij belangrijke opties kunnen zijn voor terugkerende of gevorderde chordomen. Bij gehypofractioneerde bestraling wordt in totaal minder straling gegeven dan bij standaardfractionering, maar het effect zou hetzelfde moeten zijn.
Soms kan het nuttig zijn deeltjestherapie en fotonenbestraling te combineren. Voor alle soorten externe radiotherapie is elke dag van de behandeling beeldvorming nodig om er zeker van te zijn dat de straling precies op de juiste plaats terechtkomt. Deze techniek wordt beeldvormende tests genoemd.
Bij een andere methode van bestraling, brachytherapie genoemd, wordt tijdens een operatie een kleine hoeveelheid radioactief materiaal in het lichaam gebracht. Deze methode wordt niet vaak gebruikt voor chordomen, maar kan soms nuttig zijn om een voldoende hoge dosis straling toe te dienen in het gebied bij de hersenstam of het ruggenmerg. Wanneer deze methode wordt gebruikt, wordt zij meestal gegeven in combinatie met externe radiotherapie.
Hetbelangrijkste bij bestraling van chordomen is dat chordomen zeer hoge stralingsdoses nodig hebben om onder controle te worden gehouden. Meer bepaald wordt een totale dosis van minstens 74 GyE (Grijze Equivalenten) aanbevolen voor proton- en fotonenbestraling. Als de hele tumor is verwijderd, kan de stralingsdosis voor de gebieden rondom de tumor soms worden beperkt tot 70 GyE.1
Als u eenmaal bent behandeld met een hoge dosis straling, is het mogelijk dat u niet opnieuw bestraald wordt. Als uw tumor na uw eerste behandelingen terugkomt, hangt de optie van verdere bestraling af van factoren zoals de plaats van de nieuwe tumorgroei en hoe lang het geleden is sinds de vorige bestralingsdosis. Gehypofractioneerde bestraling zoals SRS en SBRT kan soms verdere bestraling mogelijk maken.
Soms worden lagere doses bestraling gegeven om de groei van terugkerende of vergevorderde tumoren af te remmen en symptomen als pijn en zenuwschade te verlichten. Bestraling kan ook samen met geneesmiddelentherapie worden gegeven om de effectiviteit ervan te vergroten.
Wanneer u een behandeling overweegt, is het een goed idee om met uw medisch team te bespreken welke rol bestraling in uw behandeling moet spelen.
Voordat u met de bestralingen begint, gaat u naar de bestralingsarts. De arts bespreekt met u uw behandelplan, inclusief de bijwerkingen die u van de behandelingen kunt verwachten. Als u een schedelbasis- of halswerveltumor hebt, passen bestralingstechnici u een masker aan dat wordt gebruikt om uw hoofd en hals tijdens de behandelingen te stabiliseren. Iets dergelijks kan ook worden gedaan als uw tumor zich op de thoracale, lumbale of sacrale wervelkolom bevindt.
De bestralingstechnici zien u bij elk bezoek. Mogelijk moet u bepaalde kledingstukken uittrekken en dan laat de technicus u op een speciale tafel liggen, een behandelbank genaamd, die wordt gebruikt om u nauwkeurig te positioneren. Als u een masker heeft, bevestigt de technicus uw masker op de behandelbank. Sommige patiënten kunnen zich hierdoor angstig of claustrofobisch voelen. Als u dit overkomt, vraag uw technici dan naar dingen die andere patiënten nuttig hebben gevonden om met dit gevoel om te gaan.
Proton beam, carbon ion en IMRT foton bestraling worden meestal in kleine doses gegeven tijdens dagelijkse sessies (meestal ongeveer 35-40) gedurende 6-8 weken. De dosis straling die tijdens elke sessie wordt toegediend, wordt een fracties genoemd. De straling van elke fractie stapelt zich in de loop van de tijd op tot de totale dosis is bereikt. De behandelingen zelf duren slechts een minuut of twee.
Gehypofractioneerde bestraling zoals SRS en SBRT wordt gegeven in grotere doses gedurende een kortere tijd (gewoonlijk 1-5 sessies). Dit wordt gehypofractioneerde bestraling genoemd. De behandelingen zelf kunnen een uur of langer duren, afhankelijk van het aantal sessies.
Tijdens de behandeling komt u om de paar weken op controle bij uw bestralingsarts. Nadat u alle bestralingen hebt afgerond, zullen uw artsen u waarschijnlijk aanraden 2-3 maanden te wachten met beeldvorming, zodat eventuele zwellingen of ontstekingen die door de behandelingen zijn veroorzaakt, kunnen afnemen.
De hoeveelheid straling die nodig is om chordoom te behandelen is hoger dan wat gezond weefsel aankan. Daarom is het belangrijk dat de stralingsdosis wordt gericht op de tumor, terwijl belangrijke nabijgelegen structuren zoals de hersenen, hersenstam, zenuwen of ruggenmerg worden vermeden. Maar zelfs met zeer gerichte bestraling zoals protonentherapie of carbon-iontherapie zijn bijwerkingen op korte en lange termijn mogelijk.
Bijwerkingen op korte termijn die u kunt ondervinden tijdens bestralingen kunnen variëren afhankelijk van de plaats van uw tumor. Uitslag en huidirritatie op de plaats van bestraling komen bij alle patiënten voor. Uw zorgteam kan u soorten lotion of crème voorstellen die uw huid kunnen beschermen en de irritatie kunnen verzachten. Misselijkheid en vermoeidheid worden door de meeste patiënten wel eens ervaren tijdens de bestraling. Andere mogelijke bijwerkingen staan hieronder vermeld.
|
Schedelbasis |
Mobiele wervelkolom |
heiligbeen |
|---|---|---|
|
|
|
Ondanks deze mogelijke bijwerkingen zeggen de meeste bestraalde patiënten zich goed genoeg te voelen om hun dagelijkse activiteiten voort te zetten. Patiënten die protonentherapie ondergaan en tijdelijk verhuizen naar de plaats waar het protonencentrum is gevestigd, genieten vaak van uitstapjes en bezienswaardigheden in de omgeving.
De meeste van deze bijwerkingen verdwijnen na afloop van de bestraling. Sommige kunnen echter vele maanden aanhouden of blijvend zijn. U kunt ook "late" effecten van bestraling ondervinden, wat betekent dat ze pas maanden of jaren na het einde van de bestraling optreden.Dit kunnen problemen zijn met de werking van het endocriene systeem; veranderingen in het gehoor, het gezicht of het slikken; darm-, blaas- of seksuele problemen; en neuropathie waaronder pijn, zwakte en gevoelloosheid in het gezicht of de ledematen.
Praat met uw bestralingsarts over de risico's van uw bestralingsplan.
Leer van chordoom deskundigen over de soorten bestraling die gebruikt worden om chordoom te behandelen
De onderstaande bronnen en informatie kunnen u helpen de best geïnformeerde beslissingen over uw behandeling te nemen.
Onze gratis, vertrouwelijke dienst biedt één-op-één hulp bij het leren over chordoom en de voorbereiding op de behandeling.
The information provided herein is not intended to be a substitute for professional medical advice, diagnosis, or treatment. Always seek the advice of your or your child’s physician about any questions you have regarding your or your loved one’s medical care. Never disregard professional medical advice or delay in seeking it because of something you have read on this website.