Een gespecialiseerde pathologietest kan schedelbasispatiënten en hun artsen helpen beslissen of bestraling na de operatie noodzakelijk is.

Een team van neurochirurgen en collega's van het University of Pittsburgh Medical Center heeft onlangs nieuw onderzoek(PDF) gepubliceerd waaruit blijkt dat pas gediagnosticeerde patiënten met schedelbasis waarvan de tumoren een laag percentage van bepaalde genetische markers hebben, mogelijk kunnen afzien van bestraling als hun hele tumor tijdens de operatie wordt verwijderd.

Het onderzoeksteam, onder leiding van Georgios Zenonos, MD, gebruikte een test genaamd fluorescentie in situ hybridisatie (FISH) om te zoeken naar de aanwezigheid van bepaalde genetische markers in de tumorcellen van meer dan 150 volwassenen met tumoren van de schedelbasis. Zij begonnen met de hypothese dat het identificeren van het percentage van iemands tumorcellen met deze genetische markers kan helpen bij het bepalen van de noodzaak van verdere behandelingen zoals bestralingstherapie na een operatie.

Wat is fluorescentie in situ hybridisatie?

Fluorescentie in situ hybridisatie (FISH) is een methode voor het detecteren en lokaliseren van een specifieke DNA-sequentie op een chromosoom met behulp van fluorescerende kleurstof. Door het tumorweefsel van een persoon onder een microscoop te bekijken, kan een patholoog de aanwezigheid van DNA-sequenties - ook wel genetische markers genoemd - zien door de fluorescerende kleurstof die eraan vastzit. Deze testmethode is beschikbaar via de pathologielaboratoria van de meeste academische medische centra en kankercentra en kan worden uitgevoerd op zowel vers tumorweefsel als in paraffine ingebedde monsters.

Welke genetische markers bestudeerden zij?

Dr. Zenonos en zijn team gebruikten de FISH methode om te zoeken naar deleties of herschikkingen in kleine stukjes DNA in de tumoren van 152 volwassenen met chordomen van de schedelbasis. In het bijzonder testten zij op deleties van de chromosomen 1p36 en 9p21, waarvan eerder was gemeld dat zij in sommige chordomen waren verwijderd, of "verloren".

Wat stelden de onderzoekers vast uit de resultaten?

Na het combineren van gegevens over het percentage tumorcellen zonder chromosomen 1p36 en 9p21 en de uitkomsten van de patiënten, konden de onderzoekers de patiënten indelen in drie risicogroepen: laag, gemiddeld en hoog. Degenen met een lager percentage deleties werden in de laagrisicogroep geplaatst, omdat de onderzoekers vaststelden dat deze patiënten het na verloop van tijd meestal beter deden dan anderen. Naarmate het percentage deleties hoger wordt, lopen de patiënten een groter risico op een slechte uitkomst.

De onderzoekers analyseerden deze bevindingen vervolgens samen met gegevens over de vraag of een volledige chirurgische verwijdering van de tumor was bereikt (ook bruto totale resectie genoemd, of GTR) en of de patiënten na de operatie waren bestraald. Hun bevindingen leidden tot de conclusie dat sommige patiënten duidelijk baat hebben bij behandelingen zoals bestraling na de operatie. Dit geldt voor alle patiënten in de hoogrisicogroep en voor patiënten in de middenrisicogroep bij wie geen GTR werd bereikt. Voor schedelbasispatiënten in de groepen met een laag en gemiddeld risico stelden de onderzoekers echter vast dat als GTR wordt bereikt, bestraling wellicht niet nodig is en nauwlettend toezicht na de operatie een optie is.

Er was slechts één patiënt in de laag-risico groep die geen GTR had, dus er waren niet genoeg gegevens om een verband vast te stellen tussen bestraling en overleving. Daarom konden de onderzoekers geen aanbeveling doen over bestraling voor patiënten in de laagrisicogroep wanneer GTR niet wordt bereikt. Patiënten in deze categorie moeten bestraling versus nauwlettend toezicht bespreken met hun behandelteam.